آیا سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه منطقی است؟
گفته می‌شود که برخی از افراد با سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه‌ای ۴۵ درصد سود دریافت می‌کنند. این یعنی اگر کسی ۳.۵ میلیارد تومان (معادل ۲ میلیون لیر) سپرده‌گذاری کند، سالانه 900 هزار لیر سود دریافت می‌کند. اگر به طور ماهانه حساب کنیم، چیزی حدود 75 هزار لیر (۱۵۰ میلیون تومان) سود به این اشخاص تعلق می‌گیرد! بنابراین با توجه به این آمار و ارقام، این سوال که آیا «سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه منطقی است یا خیر؟» ممکن است ذهن شما را مشغول کرده باشد. در این مطلب از رده، به بررسی مزایا و معایب سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
شرایط و قوانین سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه
در بسیاری از کشور‌های جهان، نرخ سود بانکی بسیار پایین است و به دید سرمایه‌گذاری نمی‌توان حساب خاصی روی آن‌ها باز کرد. اما در کشور ترکیه، بانک‌ها نرخ بالایی را به عنوان سود بانکی در نظر گرفته‌اند و این موضوع باعث شده است که بسیاری از افراد به سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه ترغیب شوند. برخی از شرایط و قوانین سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه عبارتند از:
- ایرانیان به عنوان فرد خارجی حتی بدون کارت اقامت، می‌توانند برای افتتاح حساب بانکی در ترکیه اقدام کنند.
- برای افتتاح حساب در ترکیه رقمی اولیه بین ۲۵۰۰ تا ۵ هزار دلار یعنی معادل ۲۵۰ میلیون تومان، لازم است که این رقم بین ۳ تا ۶ ماه در حساب شما بلوکه شده و غیرقابل برداشت است.
- با توجه به مبلغ سپرده‌گذاری، نرخ سود تغییر می‌کند. همچنین در مواردی بنا بر نظر رییس شعبه برای مبالغ بالا متغیر است.
- میزان سود در ترکیه برای سپرده‌های لیر در بانک‌های مختلف 45 الی 47 درصد است. در حالی که سپرده‌های با ارز دلار، یورو و سایر ارزهای خارجی، عموماً دارای سود سالیانه کمتر از 1 درصد هستند.
مزایای سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه
برخی از مزایای سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه عبارتند از:
دریافت تابعیت ترکیه
یکی از مهم‌ترین مزایای سپرده‌گذاری بانکی در ترکیه، گرفتن تابعیت این کشور است. اگر به عنوان سرمایه‌گذار خارجی حداقل 500 هزار دلار یا معادل آن با ارزهای دیگر در یکی از بانک‌های ترکیه سرمایه‌گذاری کنید، اقامت دائم و شهروندی این کشور به شما تعلق می‌گیرد؛ مشروط به این که به مدت 3 سال پول خود را برداشت نکنید.
نکته: برای دریافت تابعیت ترکیه از طریق سپرده‌گذاری، سپرده‌گذار باید مهارت زبان ترکی را داشته باشد و باید بتواند با مقامات اداری و قضایی کشور ترکیه با این زبان ارتباط برقرار کند.
سود بالا
در حال حاضر، کمترین میزان سود سپرده سالانه که از سوی بانک مرکزی ترکیه اعلام شده است، 45 درصد است. البته این موضوع در ترکیه به صورت رقابتی است و بانک‌ها برای جذب حداکثری مشتری برای سپرده‌گذاری در بانک‌ها، سود بالاتری را اعلام می‌کنند. به عنوان مثال، سود سپرده سالانه زراعت بانک، ایش بانک و واکیف بانک به ترتیب، 45% و 46% و 47% است.
معایب سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه
برخی از معایب سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه عبارتند از:
مسدود شدن حساب‌های بانکی ایرانیان
یکی از ریسک‌های مهم این سرمایه‌گذاری، موضوع مسدود شدن حساب‌های بانکی ایرانیان است. مساله‌ای که با توجه به گسترش و شدت تحریم‌ها علیه ایرانیان باید آن را به عنوان یکی از اصلی‌ترین خطرات این سپرده‌ها دانست.
نکته: همین چند سال پیش بود که ایرانیانی که در کشور گرجستان خانه خریده بودند و تابعیت و حساب بانکی داشتند، در فرودگاه‌ها سرگردان شدند و حتی نمی‌توانستند وارد این کشور شوند.
نوسانات و سقوط شدید لیر
لیر ترکیه اکنون یکی از پرنوسان‌ترین ارزهاست و بار‌ها نسبت به دلار سقوط‌های جدی را تجربه کرده است. از طرف دیگر، در چند سال اخیر ارزش این ارز در مقابل پول ایران افت محسوسی داشته است و این به آن معناست که اگر دامنه نوسان گسترده‌تر باشد می‌تواند اصل پول سپرده را تحت تاثیر قرار دهد. نمودار زیر سقوط ارزش لیر را به خوبی نشان می‌دهد.
اما موضوع دیگری که برای سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه باید در نظر بگیرید این است که کارشناسان و محققان اقتصادی 3 عامل را محرک اصلی سقوط ارزش لیر ترکیه در این سال‌ها عنوان می‌کنند:
تداوم لجاجت اقتصادی اردوغان
تداوم لجاجت و پافشاری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، بر سیاست‌های اقتصادی خود (مخصوصا در زمینه نرخ بهره)، عامل اصلی تشدید بحران اقتصادی در ترکیه و سقوط ارزش پول ملی این کشور است. منتقدان اردوغان بر این باورند که او در مقابله با سقوط ارزش پول ملی و به طور کلی، چالش‌های اقتصادی کشورش، صرفا گفتار درمانی پیشه می‌کند و با مقوله اقتصاد، رفتاری کاملا سیاسی دارد.
کاهش سطح ذخایر ارزی بانک مرکزی ترکیه
منتقدان اردوغان تاکید دارند که او تا حد زیادی استقلال را از بانک مرکزی ترکیه گرفته و عملا تیم متحد وی در بانک مرکزی این کشور مستقر شده و گوش به فرمان اوامر او هستند. این موجب شده است که بانک مرکزی ترکیه در راستای منافع ملی ترکیه عمل نکند و به نوعی، در چهارچوب منافع شخصِ رئیس جمهور این کشور باشد.
بدهی‌های خارجی دولت ترکیه
دولت ترکیه در سال‌های اخیر به دلایل مختلف، کسری بودجه‌های قابل توجهی را تجربه کرده و مجبور شده است جهت رفع این چالش، اقدامات مختلفی مانند وام گرفتن از نهاد‌های بین‌المللی و یا تامین نیاز‌های خود از دیگر کشور‌ها با شرایط خاص را در دستورکار قرار دهد. مسائلی که همه و همه سطح بدهی خارجی دولت ترکیه را در عین افزایش بدهی داخلی آن به همراه داشته است.
بیشترین سود سپرده بانک‌ها در سال 1402
خروج سرمایه چه تاثیری بر اقتصاد کشورمان دارد؟
پدیده فرار سرمایه به هر علت و شکلی که انجام شود، آثار قابل ملاحظه‌ای بر روی متغیر‌های کلان اقتصادی بر جای می‌گذارد. برخی از این آثار عبارتند از:
افزایش نرخ ارز
جریان خروج سرمایه منجر به کاهش ارزش پول رایج داخلی می‌شود. افزایش میل اهالی یک کشور جهت خرید دارایی‌های خارجی باعث می‌شود که برای تبدیل دارایی‌های خود به بازار ارز خارجی وارد شوند و تقاضای ارز را افزایش دهند. درنتیجه، نرخ ارز بالا رفته و قدرت خرید پول داخلی کم و تورم زیاد می‌شود که درنهایت، فرار سرمایه را تشدید می‌کند.
کاهش رشد اقتصادی
فرار سرمایه باعث افزایش قیمت سرمایه شده و هزینه‌های تامین مالی سرمایه‌گذاری زیاد می‌شود و امکان کسب سود را کاهش می‌دهد. بنابراین تولید با مشکل مواجه می‌شود و با توجه به ویژگی جمعیت و نرخ رشد آن بیکاری هم تشدید شده و مشکلات اقتصادی از مسائل اقتصادی زاییده می‌شوند. همچنین کاهش نرخ رشد اقتصادی باعث افزایش فرار سرمایه در دوره بعد شده و این تسلسل ادامه پیدا می‌کند.
اختلال در تراز پرداخت‌ها
افزایش جریان خروج سرمایه از کشور باعث عدم تعادل در حساب موازنه پرداخت‌ها شده و باعث می‌شود که حساب تراز پرداخت‌ها به سمت کسری حرکت کند.
کاهش درآمد مالیاتی دولت
فرار سرمایه، میزان ثروت و درآمد‌های ناشی از ثروت را کاهش می‌دهد. این یعنی، حجم مالیات‌های دریافتی توسط دولت کم می‌شود.
