معرفی صرافی غیر متمرکز به همراه مزایا و معایب آن

صرافی غیر متمرکز چیست؟

صرافی غیر متمرکز که به آن در اصطلاح DEX هم گفته می‌شود، بستری برای انجام معاملات به صورت غیرمتمرکز و ناشناس است که از فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند برای حذف واسطه‌های معاملاتی استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند بدون نیاز به واریز ارز دیجیتال به کیف‌پول صرافی‌ها، از کیف‌پول خودشان برای انجام معاملات استفاده کنند.

در خصوص معرفی صرافی غیر متمرکز بهتر است به چند جنبه مختلف این بستر مانند نحوه کنترل، امنیت، محبوبیت، میزان کارمزد و سرعت انجام معاملات اشاره کنیم.

کنترل در صرافی DEX

صرافی‌های معمولی برخلاف مبنای غیر متمرکز بودن ارزهای دیجیتال، به شدت متمرکز هستند. سیستم‌های معاملاتی متمرکز می‌توانند به دارایی‌های کاربران دسترسی کامل داشته باشند، در روند معاملاتی دخالت کرده و حساب هر کاربری که بخواهند را مسدود کنند. این مسأله برای افرادی که قصد انجام تراکنش‌های رمزارز را دارند، بسیار مشکل‌ساز است. به همین خاطر کاربران، صرافی‌های غیرمتمرکز را برای انجام معاملات انتخاب می‌کنند که توسط هیچ شخص یا نهادی کنترل نمی‌شوند. صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل نداشتن یک مجموعه کنترل‌کننده، نیازی به پیروی از قوانین یک کشور یا دولت خاصی ندارند.

اولین مزیت صرافی‌های‌ غیرمتمرکز، هزینه‌های نسبتا پایین آن‌هاست. این صرافی‌ها بر اساس اصول خودتنظیم کار می‌کنند و برخلاف صرافی‌های متمرکز، هزینه‌های اضافی راه‌اندازی و حفظ زیرساخت‌ها برای ارائه خدمات را ندارند

امنیت صرافی غیر متمرکز

در صرافی‌های غیر متمرکزی که معتبر بوده و کدنویسی بی‌نقصی داشته باشند، خطراتی مثل هک، سرقت و بلوکه‌شدن دارایی‌ها وجود ندارد. در این صرافی‌ها، دارایی‌ها مستقیما از کیف‌پول شخص معامله‌کننده برداشت می‌شود و مدیریت آن در اختیار هیچ شخص دیگری نخواهد بود. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون انجام ثبت‌نام و احراز هویت و فقط از طریق اتصال کیف‌پول دیجیتال، به شما امکان انجام معامله را می‌دهند و لازم نیست دارایی خودتان را به کیف‌پول صرافی منتقل کنید.

محبوبیت صرافی غیر متمرکز

با این که پشتیبانی نشدن همه ارزهای دیجیتال و کندی تراکنش‌ها باعث شده است که هنوز هم بیش از %90 حجم معاملات رمزارزها در صرافی‌های متمرکز انجام شود، اما قابلیت انجام معاملات به صورت مستقیم و بدون واسطه باعث افزایش محبوبیت صرافی‌های غیرمتمرکز در بین کاربران شده است. این موضوع که در صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ فرد دیگری به دارایی کاربران دسترسی ندارد و معاملات بدون دخالت سازمان‌های متمرکز انجام می‌شوند، می‌تواند افراد زیادی را به خود جذب کند.

کارمزد و هزینه‌های صرافی غیر متمرکز

هیچ بستر معاملاتی‌ای پیدا نخواهید کرد که بدون دریافت هزینه یا کارمزد فعالیت کند. صرافی‌های ارز دیجیتال برای انواع تراکنش‌های کاربر، هزینه دریافت می‌کنند که وابسته به طرح‌های تشویقی موجود و یا شلوغ بودن صف‌های فروش ممکن است این مقدار دستخوش تغییراتی شود. در کل، کارمزد تراکنش‌ها در صرافی‌های DEX به مراتب پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز است و هم‌چنین کاربران در صرافی‌های غیرمتمرکز ملزم به پرداخت کارمزد برای انتقال دارایی خود از کیف‌پول به صرافی نیستند.

سرعت انجام معاملات

در صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل مقیاس‌پذیری پایین آن‌ها، معاملات با سرعت پایینی انجام می‌شود. هم‌چنین از آن‌جا که این نوع از صرافی‌ها به اندازه صرافی‌های متمرکز رشد نداشته‌اند، حجم معاملات در آن‌ها کم است که در نتیجه باعث زمان‌بر شدن انجام معاملات می‌شود.

مزایای صرافی غیرمتمرکز

اولین مزیت صرافی‌های‌ غیرمتمرکز، هزینه‌های نسبتا پایین آن‌هاست. این صرافی‌ها بر اساس اصول خودتنظیم کار می‌کنند و برخلاف صرافی‌های متمرکز، هزینه‌های اضافی راه‌اندازی و حفظ زیرساخت‌ها برای ارائه خدمات را ندارند.

نکته بعدی مربوط به حریم خصوصی کاربران در چنین صرافی‌هایی است. از آن‌جا که صرافی‌های غیرمتمرکز بر اساس ناشناس بودن کار می‌کنند، دیگر نیازی نیست نگران ثبت اطلاعات و جزئیات مربوط به معاملات یا احراز هویت باشید.

و در نهایت، اگر از آن دسته از سرمایه‌گذارانی هستید که اخبار هک شدن صرافی‌ها شما را بسیار نگران می‌کند، سعی کنید از صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کنید. در چنین صرافی‌هایی مجبور نیستید دارایی‌های خود را به شخص ثالث انتقال دهید و تمامی نقل و انتقالات بر روی سیستم بلاکچین انجام می‌شود که احتمال هک شدن را بسیار کاهش می‌دهد.

معایب صرافی‌های غیرمتمرکز

یکی از عمده‌ترین مشکلات صرافی‌های غیرمتمرکز، مسأله مقیاس‌پذیری بلاکچین و تأثیر آن روی سرعت و کارمزد انجام معاملات است. به این علت که کاربران مجبور هستند در بیشتر اوقات برای انجام معاملات روی شبکه‌ای مانند اتریوم تراکنش خود را انجام دهند. این موضوع باعث می‌شود که نه تنها تعداد کارمزدها بالاتر برود، بلکه اگر شبکه شلوغ باشد سرعت معاملات بسیار کاهش خواهد یافت.

حجم معاملات نیز در صرافی‌های غیرمتمرکز پایین است. پایین بودن حجم معاملات در مقایسه با صرافی‌های متمرکزی مانند بایننس باعث شده تا سرمایه‌گذاران کم‌تری جذب صرافی‌های غیرمتمرکز شوند.

یکی دیگر از معایب اساسی صرافی‌های غیرمتمرکز، پشتیبانی نکردن آن‌ها از تمام ارزهای دیجیتال است. در حالت فعلی بیشتر صرافی‌های غیرمتمرکز در شبکه اتریوم فعالیت کرده و از مبادلات تبدیل اتریوم یا توکن‌های مبتنی بر آن پشتیبانی می‌کنند. البته در آینده با پشتیبانی از چندین بلاکچین این موضوع تا حدی بهبود خواهد یافت.

حمله 51 درصدی بلاکچین چیست؟

تفاوت صرافی غیر متمرکز و متمرکز چیست؟

در ابتدای مطلب کم و بیش به مقایسه ویژگی‌های صرافی غیرمتمرکز با صرافی متمرکز پرداختیم و در این بخش تفاوت‌های کلی این دو نوع صرافی را به طور کامل شرح می‌دهیم:

• اولین نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که در صرافی‌های غیرمتمرکز نیازی به انتقال دارایی به کیف‌پول صرافی نیست و در نتیجه رمزارزهای شما در صرافی نگه‌داری نمی‌شود. بنابراین امکان هک شدن و سرقت دارایی‌ها به شدت کاهش می‌یابد که این موضوع امنیت بالاتر صرافی‌های غیرمتمرکز را در مقایسه با صرافی‌های متمرکز نشان می‌دهد.
• امکان فعالیت کاربرانی که در کشورهای تحت تحریم زندگی می‌کنند در صرافی‌های متمرکز بسیار محدود است و امکان مسدودسازی دارایی‌های این افراد وجود دارد. در مقابل صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ محدودیت یا مسدودیتی برای هیچ‌کس تعیین نمی‌کنند.
• برای شروع کار در صرافی‌های متمرکز باید ابتدا با ارائه مدارک لازم مراحل احراز هویت را بگذرانید. ولی در صرافی‌های غیرمتمرکز وضعیت این‌گونه نیست و در واقع معامله‌کنندگان برای همیشه ناشناس باقی می‌مانند؛ زیرا کاربران فقط باید کیف‌پول ارز دیجیتال خود را به صرافی غیرمتمرکز وصل کنند.
• در صرافی‌های متمرکز یک سازمان یا گروه خاصی مسئول کنترل دارایی کاربران است تا در صورت بروز مشکل بتواند به آن رسیدگی کند. اما صرافی‌های غیرمتمرکز توسط کامپیوترهای زیادی در سراسر دنیا اداره می‌شوند که فرد یا سازمان خاصی مسئول آن نیست. اساس کار صرافی‌های غیرمتمرکز قراردادهای هوشمندی هستند که امکان توقف معاملات یا خطا در آن وجود ندارد.
• کارمزد انجام تراکنش در صرافی‌های غیرمتمرکز پایین است ولی به دلیل حجم پایین معاملات و تعداد اندک رمزارزهای پشتیبانی شده، سرعت انجام معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز بسیار کم‌تر از صرافی‌های متمرکز است.

صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بستر بلاکچین فعالیت می‌کند و تراکنش‌ها در این پلتفرم بر پایه قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرند. قرارداد هوشمند، نرم‌افزاری است که در صورت وجود شرایطی خاص، یک یا چند دستور را اجرا می‌کند و کارکرد آن به صورت قطعی بوده و قابل بازگشت یا توقف نیست.

این سیستم دارای ویژگی‌های مشابه بلاکچین است و به صورت غیرمتمرکز و بدون کنترل‌کننده مرکزی از طریق تراکنش‌های کاربر به کاربر یا همتا به همتا (Peer To Peer) کار می‌کند. در صرافی‌های غیرمتمرکز پس از اتصال کیف‌پول دیجیتال کاربر به صرافی، سفارش خرید یا فروش در سیستم ثبت می‌شود و در صورتی که کاربر دیگری سفارشی مطابق با سفارش اصلی ثبت کند، تراکنش موردنظر از طریق یک قرارداد هوشمند و بدون نیاز به واسطه انجام می‌شود و در آخر مبلغ به کیف‌پول خریدار و فروشنده واریز می‌گردد.

انواع صرافی غیر متمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز ممکن است برای انجام معاملات از شیوه‌های جدید و خاصی استفاده کنند که در صورت پیاده‌سازی مناسب می‌تواند به رشد این نوع از بسترهای معاملاتی بسیار کمک کند. در ادامه شما را با سه نوع از صرافی‌های غیرمتمرکز و ویژگی‌های آن‌ها آشنا خواهیم کرد:

صرافی غیر متمرکز دفتر سفارش (Order Book)

مفهوم دفتر سفارش به لیست‌بندی سفارشات خریداران و فروشندگان انواع رمزارز گفته می‌شود. بنابراین در صرافی مبتنی بر دفتر سفارش وقتی خریداران سفارشات خود را ثبت می‌کنند، دفتر سفارش آن دسته از فروشندگانی که سفارشاتی با قیمت مشابه ثبت کرده‌اند را دسته‌بندی می‌کند. از این جهت، کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند هنگام انطباق سفارشات با یک‌دیگر معامله کنند.

صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال در بستر بلاکچین فعالیت می‌کند و تراکنش‌ها در این پلتفرم بر پایه قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرند. قرارداد هوشمند، نرم‌افزاری است که در صورت وجود شرایطی خاص، یک یا چند دستور را اجرا می‌کند و کارکرد آن به صورت قطعی بوده و قابل بازگشت یا توقف نیست

صرافی غیر متمرکز استخر نقدینگی (Liquidity Pool) یا صرافی سواپ (Swap)

استخر نقدینگی مکانیزمی است که به وسیله آن کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را در قالب قراردادهای هوشمند موجود در صرافی غیرمتمرکز در یک‌جا جمع کنند تا دارایی نقدی لازم برای تبدیل رمزارزها (Swap) توسط معامله‌کنندگان فراهم شود. استخرهای نقدینگی باعث فراهم شدن نقدینگی و در نتیجه سرعت و راحتی بیش‌تر در انجام معاملات می‌شوند. تا قبل از انجام این کار، تعداد خریداران و فروشندگان در صرافی‌های غیرمتمرکز کم بود و به همین خاطر معاملات بسیار کمی در چنین بسترهایی انجام می‌گرفت.

صرافی غیر متمرکز تجمیع‌کننده نقدینگی (Aggregator)

تجمیع‌کننده یا Aggregator در صرافی با هدف پیشنهاد نرخ‌های تبدیل و تعویض بهتر رمزارز برای کاربران طراحی شده است. با استفاده از تجمیع‌کننده‌ها، نقدینگی موجود در چندین صرافی غیرمتمرکز در یک‌جا جمع می‌شود تا کاربران به جای این که مجبور شوند تا از نرخ تبدیل یک صرافی استفاده کنند، بتوانند نرخ تبدیل چندین صرافی را به صورت هم‌زمان مشاهده کرده و بهترین گزینه را انتخاب کنند.

آیا نگه‌داشتن دارایی در صرافی کار درستی است؟

قطعا خیر! با این که خود رمزارزها قابل هک شدن نیستند، اما به دلیل متمرکز بودن بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال، احتمال هک شدن صرافی‌ها و سرقت دارایی‌ها وجود دارد. بهترین راه برای نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتال ذخیره آن‌ها در یک کیف پول معتبر است. به‌زبان ساده، شما باید از کیف پولی استفاده کنید که شناخته‌شده باشد و به شما کلید خصوصی یا 12 کلمه بازیابی ارائه دهد.

کیف پول‌های نرم‌افزاری معتبری که روی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی نصب می‌شوند، کاملا رایگان هستند و در صورت رعایت نکات ایمنی و ذخیره کلمات بازیابی از طرف خودتان، می‌توانند امنیت دارایی‌های شما را تضمین کنند. در صورتی که امنیت کیف پول خیلی برایتان اهمیت دارد، می‌توانید از کیف پول‌های سخت‌افزاری یا سایر روش‌های ذخیره‌سازی آفلاین (سرد) استفاده کنید.

تا زمانی که ارزهای دیجیتال شما روی کیف پول شخصی قرار داشته باشند و نکات ایمنی لازم رعایت شوند، هیچ خطری آن‌ها را تهدید نخواهد کرد.

منابع در «رده» موجود است