همه چیز درباره سامانه ساتنا

سامانه تسویه ناخالص آنی چیست؟

سامانه تسویه ناخالص آنی که به اختصار آن را «ساتنا» می‌خوانند چیست؟ سیستم یا نظامی الکترونیک است برای به انجام رساندن تمامی نقل و انتقال‌های الکترونیک میان تمامی بانک‌ها و موسسه‌های بزرگ مالی که بانک مرکزی در مهر ماه 1386 بهره‌برداری از آن را آغاز کرده است.

این سامانه با توجه به مجموعه راه‌های ارتباطی به وجود آمده‌اش میان تمامی بانک‌های فعال در سراسر کشور با بانک مرکزی، وظیفه انتقال آنلاین و حضوری پول بین بانک‌ها را به عهده دارد. تسویه تمامی مبادلات بین بانکی -همان طور که از نام این سامانه پیداست- در لحظه انجام می‌شود. انتقال وجه در آن قطعی است و امکان برگشت‌ وجه یا لغو آن وجود ندارد.

به همه دستور پرداخت‌هایی که در این سامانه صادر می‌شود، شماره‌ای 16 رقمی اختصاص یافته و تمامی آنها دارای سررسیدهای همان روز خواهند بود که امکان تکرار آن را در کل شبکه بانکی کشور غیر‌ممکن می‌سازد. ساتنا برای نوع خاصی از حساب نیست و تمامی انواع حساب‌های جاری، پس‌انداز و کوتاه‌مدت می‌توانند دستورپرداخت صادر کنند. در ضمن این سامانه فقط مبادلات آنلاین را پشتیبانی نمی‌کند. بلکه مشتری می‌تواند با حضور در شعبه‌های بانک خود مبلغ موردنظرش را در این سامانه امن ثبت کند.

ناگفته پیداست که این همه در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که حساب بانکی فردی که دستور پرداخت را صادر می‌کند، مانده کافی برای انجام تسویه داشته باشد، در غیر این‌صورت مبادلات تا تأمین نقدینگی تا پایان روز در صف انتظار قرار گرفته و در صورت عدم تأمین نقدینگی، درخواست‌پرداخت‌هایی که فرد صادر کرده همگی باطل شده و برگشت می‌خورند.

 

ساعت کار سامانه تسویه ناخالص آنی

سامانه ساتنا همه روزه به جز جمعه‌ها، از ساعت 8 صبح تا 16 در خدمت تمامی مشتریان بانک‌های مختلف سرتاسر کشور است. در واقع سامانه ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آتی) عملیات انتقال را نهایتا طی نیم ساعت به انجام می‌رساند.

 

سقف انتقال وجه ساتنا

در سیستم آنلاین بانکی و اپلیکیشن‌های بانک‌ها تمامی دستور پرداخت‌های از مبلغ 50 میلیون تومان و بالاتر در سامانه ساتنا قابل پذیرش و انجام است. سقف انتقال وجه در سامانه ساتنا از داخل شعبه نامحدود و به مبلغ دلخواه مشتری امکانپذیر است، اما سقف ساتنا از طریق اینترنت بانک و موبایل‌ بانک در هر کدام از بانک‌ها متفاوت است. البته در صورتی که مشتری توکن بانکی داشته باشد تا ۲۰۰ میلیون تومان با ذکر علت دقیق انتقال وجه هم ممکن است. سقف انتقال ماهانه هم برای هر نفر تا ۳ میلیارد تومان مشخص شده است.

اما در جابه‌جایی وجه به شکل حضوری، سقف ندارد. اگرچه گفته شده که انتقال وجه ساتنا در شعبه‌ها محدود نیست ولی با توجه به قوانین بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی، باید علت این جابه‌جایی با مبالغ بالا، مشخص شود.

 

کارمزد یا هزینه انتقال وجه در ساتنا

بر اساس آخرین ابلاغیه بانک مرکزی، هزینه انتقال وجه در ساتنا ۲ صدم درصد مبلغ هر تراکنش و تا سقف کارمزد ۲۵ هزار تومان است. مثلا برای جابه‌جایی 50 میلیون تومانی که حداقل دستور پرداخت در ساتنا است، ۱۰ هزار تومان کارمزد دارد. بیشترین کارمزد در سیستم بانکداری ایران برای همین سامانه مشخص شده؛ جابه‌جایی امن و آنی می‌خواهید، باید پول بیشتری بدهید. وگرنه پایا و کارت به کارت هم هست!

جدول کارمزد خدمات بانکی

نحوه پیگیری حواله ساتنا

در صورت ایجاد مشکل در انتقال وجه از طریق سامانه الکترونیکی ساتنا و ایجاد مغایرت بانکی، مشتریان می‌توانند هم حضوری و با مراجعه به نزدیک‌ترین شعبه از بانک خود، موضوع به وجود آمده را پیگیری کنند و هم با شماره تلفنی که هر بانک به‌طور اختصاصی برای ساتنا اعلام کرده، تماس بگیرند.

اما از آنجا که واریز وجه به حسابی در بانک مقصد یا اساسا انتقال وجه از طریق سامانه ساتنا صرفا بر اساس شماره شبایی است که فرد اعلام کرده و آن را در فرم دستور پرداخت خود وارد می‌کند باید نهایت توجه را داشته باشد. چراکه در انتقال‌هایی که مبنای آنها شماره شباست هیچ اطلاعات دیگری از جمله نام و نام خانوادگی و سایر مشخصات در هنگام واریز وجه کنترل نمی‌شود، پس می‌باید قبل از ارائه شبای حساب مقصد و تکمیل فرم، نهایت دقت خود را در وارد کردن این شماره به کار گیرد و پس از وارد کردن حتما آن را دوباره کنترل‌ کنید.

دریافت شماره شبا با شماره کارت و شماره حساب

روش استفاده از سامانه ساتنا

روش استفاده از خدمات اصلی ساتنا به این ترتیب است که؛ مشتریان هر بانک برای انتقال وجه از حساب خود در آن بانک به هر حساب ذی‌نفع دیگری در هر بانک دیگری که عضو سامانه ساتنا باشد، ابتدا می‌باید دستور پرداخت خود را در قالب یک فرم تکمیل کنند که آن فرم «دستور پرداخت الکترونیک بین بانکی» نام دارد. پس از آن، بانک مبداء طبق این دستور پرداخت، وجه موردنظر را در همان روز به حساب مشخص شده انتقال خواهد داد.

ساتنا را می‌توان‌ راحت‌ترین راه نقل و انتقال مالی در ابعاد بزرگ به شمار آورد و آن را جایگزین مناسبی برای انواع چک‌های رمزدار بین بانکی دانست

مراحل انجام این موضوع در شعبه به این ترتیب است که فرد پس از مراجعه به بانک و تکمیل فرم دستور پرداخت که پیش‌تر به آن اشاره شد، آن را به همراه مدارک احراز هویت خود و همچنین سایر مدارک لازم به متصدی شعبه ارائه می‌دهد. در این مرحله مشخصات فردی مشتری که در فرم پرداخت نوشته شده با مدارک احراز هویت او مورد بررسی قرار می‌گیرد و تنها در صورت تأیید آن و کنترل تمامی شرایط است که وجه تعیین شده از حساب فرد برداشت شده و انتقال مورد نظر از طریق سامانه ساتنا صورت خواهد گرفت.

نکته دیگر اینکه دستور پرداخت صادر شده پس از پذیرش آن توسط بانک قطعی و برگشت‌ناپذیر بوده و انجام آن جزو تعهدات بانک محسوب می‌شود. بنابراین باید دانست که استرداد وجه مورد انتقال پس از پذیرش دستور پرداخت از سوی بانک به‌هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست.

بانک متعهد است در همان تاریخی که مشتری درخواست کرده، وجه را در صورت کافی بودن موجودی حساب مشتری به بانک ذی‌نفع ارسال کند. درصورتی که به هر دلیل تاریخ مؤثر انتقال با یکی از ایام تعطیل رسمی مصادف باشد، بانک انتقال را در اولین روز کاری بعد از ایام تعطیل انجام خواهد داد. در ضمن مسؤولیت واریز وجه انتقال داده شده به حساب ذی‌نفع یا همان مقصد در تاریخ مؤثر انتقال بر عهده بانک ذی‌نفع یا مقصد است، بنابراین در این خصوص مسؤولیتی متوجه بانک صادر کننده دستور پرداخت یا ههمان بانک مبدأ نیست.

نکته: در صورتی که به هر دلیلی از جمله مسدودی حساب مقصد یا اشتباه در مشخصات حساب مقصد و… بانک مقصد وجه مورد انتقال را با کسر کارمزد انتقال وجه حداکثر تا پایان روز کاری بعد به حساب فرد بازخواهد گرداند. پس در این صورت، کارمزد دستور پرداخت قابل استرداد نیست.

مزایای استفاده از سامانه تصفیه ناخالص آنی

شاید مهمترین مزیت استفاده از ساتنا را باید بالا رفتن حداکثری ضریب امنیت در انواع نقل و انتقال‌ها بدانیم، به‌خصوص وقتی مبلغ موردنظر بالا بوده یا گیرنده آن دور باشد. اما بقیه مزیت‌های ساتنا غیر از امنیت، این‌هاست؛

1. اگر سرعت در انتقال وجه اهمیت دارد، ساتنا بهترین گزینه است چون حداکثر در نیم‌ساعت پول منتقل می‌شود.
2. هیچ نیازی به چک و حمل و نقل آن نخواهد داشت به طبع نیاز مراجعه به بانک گیرنده وجه را هم از بین خواهد برد.
3. خطر مفقود شدن یا سرقت وجود ندارد و ریسک انتقال وجوه بین بانکی به‌خصوص در مبالغ کلان را از بین می‌برد.
4. امکان برگشت خوردن تراکنش یا لغو جابه‌جایی وجود ندارد.

 

تفاوت ساتنا با پایا

همانطور که می‌دانید هردوی این سیستم‌ها سامانه‌هایی برای انتقال وجوه بین بانک‌های مختلف است. هر دوی آن‌ها هم مطمئن‌اند و هم از بالاترین سرعت ممکن برخوردارند. اما هرکدام شرایط و قوانین خاص خود را دارند؛

• زمان‌بندی انتقال وجه: ساتنا عملیات انتقال را نهایتا طی نیم‌ساعت به انجام می‌رساند ولی این درحالی است که سیستم پایا همین عملیات را در ساعت‌های ثابتی به انجام می‌رساند و انتقال وجه آنی نیست.
• سقف مبلغ قابل انتقال: طی بخشنامه‌ای که بانک مرکزی در دی 1400 به شبکه بانکی داده، محدودیتی برای سامانه ساتنا به وجود آمده و امکان انتقال از حداقل مبلغ 50 میلیون تومان به بالا قابل انجام است.
• شیوه واریز وجه: در سیستم ساتنا تسویه حساب و واریز به حساب مشتری به صورت تک تک و در زمان درخواست به بانک مرکزی و بانک مقصد ارسال می‌شود؛ هم اکنون بین 2 ثانیه تا 20 دقیقه در بانک‌های مختلف متفاوت است. اما در پایا ارسال به بانک در ساعت‌های مشخصی و به صورت دسته‌ای از بانک مبدا به بانک مقصد صورت می‌گیرد.

پایا چیست | کارمزد و زمان انتقال وجه

تفاوت ساتنا با سامانه پل چیست؟

همانطور که می‌دانید بانک مرکزی سامانه پل را برای جابه‌جایی راحت‌تر پول راه‌اندازی کرده. اما سوال اینجاست که چه مزیت یا تفاوتی با شیوه‌های قبلی انتقال وجه دارد؟

• استفاده از شماره حساب به‌جای شماره شبا: سامانه پل از شماره حساب برای جابه‌جایی و انتقال پول استفاده می‌کند. بانک‌هایی به این سامانه پیوسته‌اند که شماره حساب‌های استانداردی داشته باشند. پس برای جابه‌جایی شماره حساب دقیق طرف مقابل نیاز دارید.
• انتقال پول با کارمزد کمتر: سامانه ساتنا هم مانند سامانه پل، پول را آنی منتقل می‌کند ولی کارمزد پل کمتر و به‌صرفه‌تر است. اما نکته در سقف جابه‌جایی است. در ساتنا از 50 میلیون به بالا به طور آنی منتقل می‌شود، ولی در سامانه پل، سقف انتقال پول، ۱۵ میلیون تومان است.
• انتقال در ساعت کاری: تفاوت دیگر این دو سامانه بانک مرکزی در ساعت انتقال است. ساتنا همه دستورهای حواله پول را در ساعت اداری و حداکثر در نیم‌ساعت انجام می‌دهد ولی سامانه پل (به ادعای مسئولان سامانه) در تمام ساعات شبانه‌روز انجام می‌شود.

نکته: در یک نگاه کلی، سامانه پل و ساتنا مکمل هم هستند. اگرچه محدودیت ساعت کاری وجود دارد ولی در انتقال سریع پول، چرخه را کامل می‌کنند. اگرچه یکی به شماره شبا نیاز دارید و دیگری به شماره حساب. اگر می‌خواهید اطلاعات کامل‌تری درباره این سامانه تازه بانک مرکزی به دست آورید، این لینک را بخوانید.

همه چیز درباره سامانه پل

بانک‌های عضو سامانه ساتنا

بانک توسعه صادرات، اقتصاد نوین، انصار، ایران زمین، آینده، پارسیان، پاسارگاد، پست بانک ایران، تجارت، توسعه تعاون، خاورمیانه، دی، قرض الحسنه رسالت، رفاه، مؤسسه اعتباری توسعه، سامان، سینا، شهر، سپه، سرمایه، صادرات ایران، صنعت و معدن، کارآفرین، کشاورزی، گردشگری، مسکن، ملت و ملی ایران عضو ساتنا هستند.