بانک تجارت؛ یک گزارش عملکرد خلاصه

بانک تجارت در سال‌های 1397 تا 1399 با انجام برنامه‌ریزی‌های لازم، توانست به موفقیت‌های متعددی در زمینه‌های مختلف دست یابد. بد نیست برخی از این توفیقات در این سال‌ها را مرور کنیم.

 

تجهیز منابع

مجموع سپرده‌های ریالی در اسفند 1397 با 2۴,۸ درصد رشد نسبت به سال 1396 به مبلغ 1,262 هزار میلیارد ریال بالغ شد و در اسفند 1398 نیز با 45 درصد رشد نسبت به سال قبل به 1,830 هزار میلیارد ریال افزایش یافت.

همچنین در پایان سال 1399 مجموع سپرده‌های ریالی با 59,۴ درصد رشد نسبت به سال قبل به 2,918 هزار میلیارد ریال افزایش یافت. شایان ذکر است میانگین رشد ۵ بانک بزرگ تجاری کشور در سال‌های مذکور به ترتیب 15 درصد، 26 درصد و 46 درصد بوده است.

سپرده‌های جاری ریالی در اسفند 1397 رشدی معادل 72 درصد نسبت به پایان سال قبل داشته است که در ادامه در سال 1398 رشد فزاینده 149 درصدی را نسبت به پایان سال قبل خود، تجربه کرده است.

همچنین سپرده‌های جاری ریالی در پایان سال 1399 نیز با 54 درصد رشد نسبت به سال قبل به مبلغ 644 هزار میلیارد ریال بالغ شده است. این در حالي است که میانگین رشد سپرده‌های جاری بانک در ۳ سال گذشته 92 درصد و میانگین رشد ۵ بانک بزرگ تجاری در سال‌های مذکور 65 درصد است و این رشد چشمگیر منابع ارزان قیمت که در بانک بی‌سابقه بوده، آثار مثبت زیادی در بهبود صورت‌های مالی بانک داشته است.

• این موارد سبب افزایش سهم سپرده‌های کم‌هزینه بانک در سال 1397 به میزان 6,4 درصد در سال 1398 به میزان 10 درصد و همچنین در سال ۱۳۹۹ به میزان ۲,۹ درصد شده است که در مجموع سهم سپرده‌های کم‌هزینه در سبد سپرده‌ای بانک به 35,۸ درصد افزایش یافته است.
• تغییر ترکیب سبد سپرده‌های بانک منجر به کاهش قیمت تمام‌شده پول از ۱۶,۹ درصد در پایان سال ۱۳۹۶ به ترتیب به ۱۴,۲ درصد، ۱۲,۳ درصد و ۹,۵ درصد در سال‌های ۱۳۹۷، 1398 و 1399 شده است. به عبارت دیگر هزینه تمام‌شده پول در بانک در طی سه سال ۷۴ واحد درصد کاهش داشته است.
• در مجموع بانک توانسته است سهم از بازار منابع در بین پنج بانک بزرگ تجاری را در طی سال‌های ذکر شده با 5 واحد درصد افزایش از ۱۳,۷ درصد به ۱۸,۷ درصد برساند.

 

حوزه مصارف

مجموع ناخالص تسهیلات و مطالبات در پایان سال‌هاي 1397، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب ۲۶ درصد، 27 درصد و 69 درصد رشد به مبالغ 770، 977 و 1,648 هزار میلیارد ریال بالغ شده که با توجه به رشد منابع به متوازن‌سازی ترازنامه کمک شایان کرده است.

مجموع مطالبات از دولت در پایان سال‌های 1397، 1398 و 1399 نیز به ترتیب با 20 درصد، ۱۵ درصد و ۳ درصد رشد، به 465 و 477 هزار میلیارد ریال بالغ شده است.

نسبت مطالبات غیر جاری به کل مصارف در پایان سال 1396، 12,۱ درصد بوده که در پایان سال 1397 با کاهش ۲,۱ درصدی به 10 درصد و در پایان سال 1398 با کاهش ۱,۸ واحد درصدی به ۸,۲ درصد و در اسفند ۱۳۹۹ نیز به نسبت ۵,۶ درصد تقلیل یافته است.

نسبت کفایت ذخایر بانک در پایان سال 1399 به 66 درصد بالغ می‌شود که نسبت به پایان سال 1396 به میزان ۷,۳ درصد بهبود یافته است.

• همچنین در راستای انجام تکالیف قانونی، این بانک نسبت به فروش دارایی‌های ثابت و غیرضروری خود به ترتیب در سا ل‌هاي 1396 تا ۱۳۹۹ به میزان ۲,۷، ۳,۷، ۷,۳ و 11 هزار میلیارد ریال اقدام کرده است.
• در حوزه واگذاری بهینه سرمایه‌گذاری‌های بانک طی سال‌های 1397 الی 1399 نیز به ترتیب ۴,۶ هزار میلیارد ریال، 25,۷ هزار میلیارد ریال و ۷۳۹ میلیارد ریال از سرمایه‌گذاری هدفگذاری شده را در چارچوب ضوابط و مقررات به فروش رسانده است.

 

حوزه تعهدات بانک

مانده تعهدات ضمانت‌نامه‌های ریالی به ترتیب 28، 50 و 109 درصد در سال‌های 1397 تا 1399 رشد کرده و به ارقام 193 هزار میلیارد ریال، 290 هزار میلیارد ریال و 605 هزار میلیارد ریال بالغ شده است که این امر توانسته ضمن تثبیت جایگاه بانک به عنوان بانک اول در کشور، موجب افزایش سهم بانک در بین ۵ بانک بزرگ تجاری از 33 درصد به 47 درصد شد.

مانده اعتبارات اسنادی مشروط و قطعی به ترتیب با 49، ۲,۵ و ۸۲ درصد رشد در سال‌های ۱۳۹۷، 1398 و 1399 به 331 هزار میلیارد ریال، 339 هزار میلیارد ریال و 617 هزار میلیارد ریال افزایش یافته به نحوی که این بانک توانسته با تثبیت سهم بیش از 32 درصدی و حفظ جایگاه نخست در بین ۵ بانک بزرگ تجاری نتایج مطلوبی را به دست آورد.

 

حوزه خدمات بانکی

در راستای افزایش سهم درآمدهای غیر مشاع، خالص درآمدهای کارمزدی در سال‌های 1397، 1398 و 1399 به ترتیب با 83، ۶۸ و ۴۷ درصد رشد به ارقام ۸، ۱۳,۶ و ۲۰ هزار میلیارد ریال بالغ شد.

 

وضعیت نقدینگی

با توجه به اقدامات عملیاتی صورت گرفته و اصلاح تراز بانک، وضعیت نقدینگی بانک به شرایط بسیار مطلوب رسیده و طی سه سال گذشته علاوه بر تسویه خطوط بین‌بانکی و رفع کسرا نقدینگی، این بانک توانسته است به مازاد بیش از 400 هزار میلیارد ریال در اردیبهشت 1400 دست یافته و این منابع را در بازار بین‌بانکی در اختیارات سایر بانک‌ها قرار دهد.

از سایر اقدامات کلان و بسیار مهم که به همت کارکنان و مدیران بانک صورت گرفته است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) موضوع تجدید ارزیابی دارایي‌ها که به عنوان یک اقدام موفقیت‌آمیز و اثرگذار در بازار سرمایه به دلیل بهبود ارزش سهام بانک سبب شد بانک در پایان سال 1397 به بزرگترین شرکت بورسی کشور تبديل شده و همچنین از مشمولیت ماده 141 قانون تجارت خارج شود.

ب) بانک با ادامه سهامداری در بانک‌های PIB  لندن، EIH هامبورگ و TC بلاروس و همچنین دارا بودن شعب پاریس و تاجیکستان، از سال 1397 بهینه‌سازی شعب داخلی را در دستور کار قرار داده به نحوی که در سال 1397 تعداد 173 شعبه و 52 باجه و در سال 1398 تعداد 72 شعبه و 47 باجه را تعطیل و ادغام کرده و در حال حاضر دارای 1364 شعبه و 438 باجه در داخل کشور است.

نتیجه‌گیری مطلوب بانک بر اساس اقدامات فوق آن است که؛ شیب زیان در سال 1397 با بهبود 91 درصد نسبت به سال 1396 به 5 هزار میلیارد ریال کاهش یافت و با تداوم این اقدامات و اجرای برنامه‌ها در سال 1398، بانک توانست بعد از چهار سال از زیان خارج شود (با این توضیح که توقف زیاندهی دو سال زودتر از سند خروج از زیان اتفاق افتاد). همچنین در اسفند 1399، شواهد حاکی از آن است که سود بانک با رشد فزاینده نسبت به سال 1398 در حدی است که نه تنها زیان انباشته بالغ بر 107 هزار میلیارد ریالی بانک را پوشش می‌دهد بلکه نتیجه عملکرد منجر به سود در پایان سال 1399 می‌شود.

این در شرایطی است که بانک نسبت به برآورد و منظور نمودن ذخایری اعم از؛ مبلغ 66 هزار میلیارد ریال ذخیره مالیات مربوط به سنوات گذشته (بیش از 11 هزار درصد افزایش نسبت به سال قبل)، مبلغ 16 هزار میلیارد ریال ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و مبلغ 45,۷ هزار میلیارد ریال سایر ذخایر (بیش از 300 درصد افزایش نسبت به سال قبل که عمدتاً شامل ذخیره اكچوئري و ذخیره پاداش پایان خدمت است) و نیز عدم احتساب درآمد سرمایه‌گذاری در برخی از شرکت‌ها به دلیل عدم برگزاری مجمع عمومی آنها قبل از تهیه صورت‌های مالی بانک اقدام کرده است.