چگونه رتبه اعتباری خود را در سامانه اعتبارسنجی مشخص کنیم؟
چک برگشتی، عدم بازپرداخت اقساط، عدم پایبندی به تعهدات مالی، نگرانی بابت ضمانت افراد و موارد مشابه این‌چنینی، دغدغه‌هایی است که شاید همه ما به‌نوعی آن را تجربه کرده باشیم. برای رفع این دغدغه‌ها و اطلاع از وضعیت اعتباری افراد، سامانه‌های اعتبارسنجی راه‌حل مناسبی را پیش روی شما گذاشته‌اند تا قبل از انجام هرگونه مراوده مالی، بتوانید اطلاعات لازم در خصوص طرف مقابل خودتان را کسب کنید یا در اختیار افراد، بانک و مؤسسات مالی، شرکت‌ها و … بگذارید.
اعتبارسنجی چیست؟
اعتبارسنجی (Credit Scoring) دانشی مبتنی بر علم آمار است که به‌وسیله آن می‌توان مشتری بدحساب را از مشتری خوش‌حساب تشخیص داد. در فرآیند اعتبارسنجی مشتریان حقیقی، اطلاعات هویتی و سوابق مالی اشخاص استفاده می‌شود. کسب‌وکارهایی که به‌صورت اعتباری و به‌وسیله چک محصولات و خدمات خود را می‌فروشند، جهت اعتبارسنجی صاحبان چک از این روش استفاده می‌کنند. در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری از این روش جهت اعتبارسنجی متقاضیان تسهیلات خرد جهت خرید کالاها کاربرد زیادی دارد.
سامانه اعتبارسنجی حاوی چه اطلاعاتی است؟
هدف اصلی از راه‌اندازی سامانه‌های اعتبار سنجی، اعتبارسنجی افراد برای انجام مراودات مختلف مالی است. شاید برای شما هم این سؤال پیش بیاید که در سامانه اعتبار سنجی چه اطلاعاتی در اختیار شما قرار می‌گیرد. سامانه‌های اعتبار سنجی در قالب شناسنامه اعتباری افراد، اطلاعات هویتی، سابقه اعتباری، آمار استعلام و اطلاعات تعهدات عمومی فرد موردنظر را نمایش می‌دهد.
| اطلاعات هویتی | شامل کد ملی، نام و نام خانوادگی، نام پدر، جنسیت، تاریخ تولد، محل تولد، وضعیت تأهل، شماره تماس، نشانی. |
| سابقه اعتباری | اطلاعات تسهیلات دریافتی، نحوه بازپرداخت اقساط، سوابق مثبت و منفی در عمل به تعهدات مستقیم و غیرمستقیم |
| آمار استعلام | اینکه شما به چه میزان در معرض استعلام از سامانه اعتبارسنجی قرار داشته‌اید و چه تعداد مراجعه به بانک‌ها و مؤسسات مالی داشته‌اید |
| تعهدات عمومی | سوابق منفی نزد سازمان‌های دیگر ازجمله چک برگشتی، بدهی به مالیات و بدهی به گمرک |
| ضمانت‌ها | گزارش کامل وضعیت اعتباری ضامن‌های قراردادهای مختلف مشتری |
| تغییر اطلاعات مشتری | گزارش تفصیلی در خصوص تغییرات اطلاعات مهم مرتبط با مشتری مانند تغییرات اطلاعات آدرس مشتری در بانک‌های مختلف، تغییرات مربوط به اطلاعات هویتی، تغییرات مربوط به انواع وضعیت‌های منفی مشتری |
| اتصال به سامانه بانک‌های اطلاعاتی | امکان اتصال سامانه به سایر بانک‌های اطلاعاتی موجود در کشور جهت درج سوابق منفی هویتی مشتری |
رتبه اعتباری چیست؟
آمار تسهیلات دریافتی افراد از بانک‌های و مؤسسات مالی مختلف و چگونگی پرداخت اقساط آن‌ها، اعتبار چک و چک‌های برگشتی در قالب شناسنامه اعتباری نمایش داده می‌شود. در صورت پرداخت به‌موقع و بدون تأخیر یا معوق اقساط باعث مثبت شدن شناسنامه اعتباری فرد می‌شود و اگر در پرداخت اقساط تأخیر داشته باشد شناسنامه اعتباری او دارای سابقه اعتباری منفی خواهد بود. با توجه به اطلاعات شناسنامه اعتباری و به‌صورت سیستمی، هر شخص یک رتبه و نمره اعتباری در سامانه اعتبار سنجی دریافت خواهد کرد. استعلام نمره اعتباری از نظام بانکی قبل از هرگونه انجام مراوده مالی با افراد، می‌تواند تضمینی برای پایبندی به تعهدات باشد.
داشتن شناسنامه اعتباری چه مزایایی دارد؟
شما با داشتن شناسنامه اعتباری درواقع می‌توانید، میزان پایبندی به تعهدات مالی خود را اثبات کنید. به‌طور مثال شما با پرداخت به‌موقع اقساط و داشتن شناسنامه اعتباری مثبت، برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها و مؤسسات مالی، مسیر آسان‌تری را پیش رو خواهید داشت و استعلام از بانک مرکزی جهت وام نتیجه مثبتی برای شما خواهد داشت. البته داشتن شناسنامه اعتباری فقط مناسب دریافت وام نیست و می‌تواند تضمین مناسبی برای انجام سایر معاملات اعتباری شما مثل صدور چک، خریدهای نسیه و اقساطی و… باشد.
چطور شناسنامه اعتباری داشته باشیم؟
شما با عضویت در یکی از سامانه‌های اعتبار سنجی می‌توانید دارای شناسنامه اعتبار سنجی شوید. درواقع شما با ثبت‌نام و عضویت در این سامانه‌ها، این اجازه را می‌دهید که مراودات مالی شما از طریق بانک‌ها و مؤسسات مالی سنجیده شود و اطلاعات مربوط به حساب‌ها و مراودات مالی، در قالب شناسنامه اعتباری در پروفایل مربوط به شما قرار بگیرد.
سابقه اعتباری قابل جبران است؟
اگر اقساط تسهیلات خود را به‌موقع پرداخت کرده‌اید و سابقه چک برگشتی، بدهی و موارد این‌چنینی ندارید که سابقه اعتباری شما مثبت است و نگرانی بابت این موضوع ندارید. اما اگر سابقه این را دارید که اقساط خود را به‌موقع یا اصلاً پرداخت نکرده‌اید یا چک برگشتی دارید، می‌توانید با تسویه معوقات و پرداخت به‌موقع اقساط آتی، سابقه اعتباری خود را مثبت کنید. فراموش نکنید که در صورت ضمانت تسهیلات سایر افراد و عدم پرداخت اقساط از سوی فردی که شما ضامن وی شده‌اید، به شناسنامه اعتباری شما نمره منفی تعلق می‌گیرد.
اگر می‌خواهید شناسنامه اعتباری شما مثبت باشد، حتماً این موارد را رعایت کنید:
- دقت و عدم تأخیر در بازپرداخت اقساط تسهیلات
- پایبندی به تعهدات مالی خود نسبت به بخش‌های مختلف ازجمله بانک‌ها، سازمان مالیاتی، گمرک و…
- برای دریافت تسهیلات مراجعات متعدد و درخواست‌های زیاد به شعب بانک‌ها نداشته باشید
- تسهیلات اعتباری با اقساط بیش‌ازحد توان مالی خود دریافت نکنید
رتبه‌بندی مشتریان در سامانه اعتبارسنجی
سامانه‌های اعتبارسنجی، بر اساس گزارش اعتباری و استعلام‌های صورت گرفته، افراد را در گروه‌های مختلف رتبه‌بندی می‌کنند. برخی سامانه‌ها بین صفر تا هزار به مشتریان امتیاز می‌دهند و برخی سامانه به‌صورت A،B، C منفی و مثبت رتبه‌بندی مشتریان خود را انجام می‌دهند. اشخاص یا سازمان‌ها بر اساس رتبه‌بندی صورت گرفته برای مشتریان می‌توانند، نسبت به انجام مراودات مالی تمایل نشان داده و اقدام کنند.