عملیات نجات مؤسسه ملل؛ آیا بانک مرکزی موفق می‌شود؟
بررسی
برنامه ۱۰۰ روزه بانک مرکزی برای اصلاح ساختار مالی موسسه ملل و تضمین سپرده‌ها
27 آبان 1404
در روزهای اخیر، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ تصمیمی مهم، مدیریت مؤسسه اعتباری ملل را به‌طور کامل در اختیار گرفت. این اقدام نه به‌عنوان “انحلال “، بلکه با هدف اصلاح ساختار مالی مؤسسه ملل صورت گرفته است. این تصمیم بر اساس وضعیت بحرانی تراز مالی مؤسسه و لزوم حفظ حقوق سپرده‌گذاران اتخاذ شده است. بانک مرکزی “هیئت سرپرستی موقت” جایگزین کرد. در این مططلب به ناترازی موسسه ملل و راهکاری‌های بانک مرکزی می‌پردازیم.
ابعاد و دلایل بحران در مؤسسه ملل
دخالت بانک مرکزی پس از ماه‌ها نظارت و ابلاغ برنامه‌های اصلاحی ناموفق، صورت گرفت. دلایل کلیدی این اقدام شامل موارد زیر است:
- ناترازی موسسه ملل: مهم‌ترین عامل، ناترازی مالی در مؤسسه ملل است که طبق گزارش معاون نظارت بانک مرکزی اعلام شده است. در جدول زیر، به برخی موارد در “رده” اشاره خواهیم کرد:
| شاخص‌های ناترازی | ارقام تخمینی تا پایان سال مالی ۱۴۰۳ | توضیحات “رده“ |
| زیان انباشته | حدود ۶۵ هزار میلیارد تومان (۶۵ همت) | کل سودی که مؤسسه می‌توانست داشته باشد، اما تبدیل به بدهی شده است. |
| ناترازی نقدینگی | حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان (۴۵ همت) | مبلغ کسری پول نقدی که مؤسسه برای ایفای تعهدات کوتاه‌مدت خود در اختیار ندارد. |
| نسبت کفایت سرمایه | حدود منفی ۴۱ درصد | سرمایه مؤسسه نه‌تنها جوابگوی ریسک‌های آن نیست، بلکه شدیداً منفی شده است (حد استاندارد بین ۸ تا ۱۲ درصد است). |
- عدم اجرای دستورات و تخلفات مدیریتی: معاون نظارت بانک مرکزی تأکید کرد که هیئت مدیره قبلی، علیرغم فرصت دو ساله و دریافت برنامه‌های اصلاحی، “هیچ اقدام مؤثری برای رفع ناترازی صورت نداد” و وضعیت مؤسسه را در ناترازی شدید قرار داد. همچنین، گزارش‌هایی مبنی بر سرمایه‌گذاری‌های پرریسک و غیرمجاز (بنگاه‌داری) در حوزه‌هایی مانند املاک و مستغلات، که خارج از وظایف اصلی یک مؤسسه اعتباری است، مطرح شده است.
برنامه اقدام بانک مرکزی: “نجات” به جای “انحلال“
رویکرد فعلی بانک مرکزی، استفاده از ابزار قانونی برای بازسازی ساختار مؤسسه ملل است.
معرفی هیئت سرپرستی موقت
- سلب اختیار قانونی: مدیریت مؤسسه از هیئت مدیره قبلی سلب و به دست هیئت سرپرستی موقت منصوب از سوی بانک مرکزی سپرده شده است.
- وظیفه اصلی: این هیئت با هدف اصلاح زیربنایی، اجرای دقیق برنامه‌های نظارتی و رساندن شاخص‌های مالی مؤسسه به وضعیت سالم، مشغول به کار شده است.
جدول زمانی اصلاحات
بانک مرکزی یک برنامه زمان‌بندی مشخص برای هیئت سرپرستی تعیین کرده است:
- برنامه ۱۰۰ روزه: تمرکز بر رویه‌های مدیریتی اضطراری، بررسی دقیق وضعیت مالی و اجرایی کردن اصلاحات فوری.
- برنامه ۶ ماهه: تدوین و اجرای نقشه کامل بازسازی مالی و عملیاتی مؤسسه با هدف بازگرداندن آن به وضعیت تراز و قابل قبول.
وضعیت سپرده گذاران در موسسه ملل
بانک مرکزی به طور مشخص برای آرامش‌بخشی به عموم و جلوگیری از شایعات، این نکات را تأیید کرده است:
خدمات‌رسانی بدون وقفه
- هیچ وقفه‌ای در کار نیست: تمامی شعب مؤسسه اعتباری ملل کماکان به فعالیت روزمره خود ادامه می‌دهند.
- جای نگرانی نیست: تمامی خدمات بانکی، از جمله دریافت و پرداخت سپرده‌ها، انتقال وجه و سایر خدمات، به روال عادی خود ادامه خواهد داشت.
تفاوت با موضوع انحلال (مانند بانک آینده)
معاون نظارت بانک مرکزی به صراحت اعلام کرد:
در پرونده بانک آینده به دلیل عدم امکان اصلاح، مجوز لغو و وارد فرآیند گزیر (انحلال تدریجی) شد؛ اما در مورد مؤسسه ملل، مدیریت تغییر کرده است ولی مجوز فعالیت پابرجاست. هدف این اقدام، نجات مؤسسه و جلوگیری از رسیدن آن به مرحله انحلال ااست.
سوالات متداول
| شماره | پرسش | پاسخ |
| ۱ | آیا موسسه ملل ورشکست شده است؟ تکلیف سپرده‌های ما چه می‌شود؟ | خیر، موسسه ورشکست یا منحل نشده است. صرفاً هیئت‌مدیره قبلی به دلیل ناترازی عزل شده و اداره موسسه به هیئت سرپرستی بانک مرکزی واگذار شده است. تمامی سپرده‌ها تحت نظارت و تضمین بانک مرکزی هستند و هیچ محدودیتی برای دسترسی به آن‌ها وجود ندارد. |
| ۲ | چرا بانک مرکزی دخالت کرد؟ آیا وضعیت موسسه آنقدر بد بود که نیاز به تغییر ناگهانی مدیریت باشد؟ | بله، وضعیت ترازنامه بسیار نامطلوب بود. مهم‌ترین دلیل، ناترازی شدید مالی و زیان انباشته ۶۵ هزار میلیارد تومانی است. هیئت‌مدیره قبلی علیرغم تذکرات و ابلاغ برنامه‌های اصلاحی، هیچ اقدام موثری انجام نداده بود. |
| ۳ | آیا ممکن است ملل نیز مانند موسسه نور یا کاسپین در آینده منحل و به بانک دیگری منتقل شود؟ | هدف فعلی، انحلال نیست؛ بلکه بازسازی و اصلاح است. در حال حاضر، مجوز موسسه لغو نشده و هدف هیئت سرپرستی اجرای برنامه‌های فوری (۱۰۰ روزه) و بلندمدت (۶ ماهه) برای اصلاح ساختار و بازگرداندن موسسه به وضعیت استاندارد است تا به مرحله انحلال نرسد. |
| ۴ | چرا با وجود مشکلات مالی، شعب موسسه همچنان فعال هستند و خدمات می‌دهند؟ | فعالیت‌های روزمره موسسه متوقف نشده است. بانک مرکزی با این اقدام، قصد دارد سلامت و اعتماد عمومی را حفظ کند. تمامی خدمات بانکی (پرداخت، دریافت، تسهیلات و…) همچنان توسط هیئت سرپرستی و پرسنل موسسه ارائه می‌شود تا روند اصلاحات، بدون ایجاد وقفه یا نگرانی برای مردم پیش برود. |
| ۵ | آیا این تغییر مدیریت تأثیری بر قراردادهای وام و تسهیلات ما با موسسه ملل خواهد داشت؟ | خیر، هیچ تغییری در تعهدات قراردادی شما ایجاد نمی‌شود. قراردادهای وام، سپرده‌گذاری و سایر تعهدات موسسه کماکان معتبر هستند و هیئت سرپرستی جدید صرفاً برای رفع ناترازی و بهبود وضعیت مالی موسسه آمده است و نه تغییر رویه‌های اجرایی مشتریان. |
