الگوی مثلث در تحلیل تکنیکال بورس

الگوی مثلث در بورس چیست؟

اگر بخواهیم الگوی مثلث در بورس را به‌درستی درک کنیم، باید کمی از تئوری پس‌زمینه آن بدانیم. تحلیلگران تکنیکال روند بازار را به ۳ حالت تقسیم می‌کنند: روند صعودی، روند نزولی و روند خنثی. وقتی روند قیمتی سهمی عوض می‌شود (مثلا روند نزولی تمام می‌شود و قیمت سهم می‌خواهد روندی صعودی در پیش بگیرد) معمولا شاهد تشکیل «الگوهای برگشتی» در نمودار قیمت سهام هستیم. اما از دیدگاه تحلیل تکنیکال، قیمت سهام در یک روند مشخص (چه نزولی و چه صعودی) معمولا رشد مداوم ندارد، بلکه همراه با افت‌وخیز و استراحت و اصلاح قیمتی و زمانی است. در این بازه‌ها که قیمت سهم اصطلاحا استراحت می‌کند، معمولا با تشکیل الگوهای ادامه‌دهنده مواجه خواهیم شد که الگوی مثلث نوعی از همین الگوهای ادامه‌دهنده است.

نکته یک: روی هم رفته ۲ نوع الگو داریم: الگوهای برگشتی و الگوهای ادامه‌دهنده. الگوی مثلث هم یکی از انواع الگوهای ادامه‌دهنده به حساب می‌آید.

نکته ۲: وقتی می‌گوییم نمودار سهم الگوی مثلث تشکیل داده، انتظار کلی‌مان این است (که اگر تحلیل‌مان درست باشد) قیمت سهم پس از تکمیل الگوی مثلث به روند قبلی خودش ادامه بدهد. یعنی اگر قیمت سهم در حال کاهش بوده، بعد از تکمیل الگوی مثلث به کاهش ادامه بدهد و اگر در حال افزایش بوده، بعد از این الگو باز هم افزایش پیدا کند.

الگوی مثلث چگونه رسم می‌شود؟

از نظر فنی، الگوی مثلث زمانی تشکیل می‌شود که قیمت سهام نمی‌تواند کف یا سقف جدیدی تشکیل بدهد و برای مدتی بین دو محدوده نوسان می‌کند. برای رسم الگوی مثلث کافی است در نمودار سهم، سقف‌های قیمتی اخیر را به یکدیگر وصل کنیم تا خط روند نزولی موقت را داشته باشیم. این خط روند در واقع ضلع بالایی مثلث را تشکیل می‌دهد. اگر همین کار را با کف‌های قیمتی اخیر انجام بدهیم، ضلع پایین مثلث را به دست خواهیم آورد.

تحلیل تکنیکال چیست؟

انواع الگوی مثلث  در بورس چیست؟

الگوی مثلث انواع بسیار متنوعی می‌تواند داشته باشد. به‌ویژه که با پیشرفت روش تحلیل تکنیکال و پیدایش انواع‌واقسام استراتژی‌های معاملاتی، تحلیلگران تکنیکال به جزئیات هرچه بیشتری در نمودار قیمت توجه می‌کنند و الگوها را به گروه‌های هرچه بیشتری تقسیم می‌کنند. اما در اینجا می‌خواهیم چهار نوع الگوی مثلث را بررسی کنیم که احتمالا بیشترین کاربرد را دارند:

• الگوی مثلث متقارن
• الگوی مثلث افزایشی یا بالارونده
• الگوی مثلث کاهشی یا پایین‌رونده
• الگوی مثلث پهن‌شونده

الگوی مثلث متقارن یا The Symmetrical Triangle Pattern

الگوی مثلث متقارن، همان‌طور که از اسمش پیداست، زمانی روی نمودار ظاهر می‌شود که خط روند بالا و خط روند پایین، شکلی شبیه به یک مثلث متساوی‌الساقین می‌سازند که به‌نوعی تقارن دارد. تفاوت الگوی متقارن با الگوهای دیگر در این است که به هیچ طرف (بالا یا پایین) متمایل نیست و می‌شود گفت حالتی طبیعی و متعادل دارد. هرچند همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، الگوی مثلث یک الگوی ادامه‌دهنده است و بیشتر اوقات قیمت سهم همان روندی را در پیش می‌گیرد که قبل از تشکیل الگوی مثلث داشته. مثلا اگر قبل از تشکیل الگوی مثلث قیمت سهم صعودی بوده، معمولا قیمت سهم ضلع بالای مثلث (خط روند نزولی موقت) را به سمت بالا می‌شکند و به صعودش ادامه می‌دهد.

معامله بر مبنای الگوی مثلث متقارن

متداول‌ترین استراتژی تحلیلگران تکنیکال برای معامله بر اساس الگوی مثلث این است که منتظر می‌مانند تا قیمت یکی از ضلع‌های مثلث را بشکند و سپس در جهت شکست وارد معامله می‌شوند. در این استراتژی حد سود به اندازه ارتفاع مثلث در نظر گرفته می‌شود.

الگوی مثلث افزایشی یا بالارونده یا The Ascending Triangle

الگوی مثلث افزایشی شباهت زیادی با الگوی مثلث متقارن دارد، به جز اینکه ضلع بالای مثلث یا همان خط روند نزولی کوتاه‌مدت تقریبا حالت افقی و ضلع پایین مثلث شیب افزایشی دارد. به عبارت دیگر، شاهد تشکیل سقف‌های قیمتی پی‌درپی در یک محدوده مشخص هستیم، ولی کف‌های قیمتی هر بار بالاتر می‌آیند.

چنین الگویی نشانه آن است که خریداران قدرت بیشتری دارند و فروشندگان نمی‌توانند به آن‌ها غلبه کنند. در این الگو، بازه نوسان قیمت سهم به خط روند بالایی نزدیک‌تر و نزدیک‌تر می‌شود و انتظار می‌رود قیمت به‌زودی این خط روند را به سمت بالا بشکند. این نوع الگوی مثلث معمولا در روندهای صعودی پرقدرت شکل می‌گیرد.

 

الگوی مثلث کاهشی یا پایین‌رونده یا The Descending Triangle

الگوی مثلث کاهشی، همان‌طور که از اسمش می‌شود حدس زد، درست معکوس الگوی مثلث افزایشی است. به عبارت دیگر ضلع پایینی مثلث افقی است و ضلع بالایی شیب کاهشی دارد. این نوع الگو هم معمولا در روندهای نزولی پرقدرت ظاهر می‌شود و انتظار می‌رود که قیمت سهم ضلع پایین مثلث را به سمت پایین بشکند و به نزولش ادامه بدهد.

نکته: استراتژی معاملاتی برای الگوی مثلث افزایشی و کاهشی شبیه به استراتژی معاملاتی برای مثلث متقارن است. با این تفاوت که در مثلث کاهشی انتظار داریم قیمت سهم بعد از تکمیل الگو، به نزول خود ادامه بدهد، اما از آنجا که بورس ایران یک‌طرفه است و امکان فروش استقراضی ندارد، این الگو کاربرد چندانی برای انجام معامله ندارد.

الگوی مثلث پهن‌شونده یا انبساطی یا The Broadening Formation

این الگو کمی با ۳ الگوی قبلی متفاوت است. در ۳ الگوی قبلی ۲ ضلع بالا و پایین مثلث به یکدیگر نزدیک می‌شوند، اما در الگوی مثلث پهن‌شونده ۲ ضلع مثلث از یکدیگر فاصله می‌گیرند. این الگو شباهت زیادی به یکی از الگوهای بازگشتی دارد و ممکن است معامله‌گران و تکنیکالیست‌های تازه‌کار این ۲ الگو را با یکدیگر اشتباه بگیرند. به همین دلیل معامله بر اساس این الگو دشواری‌های خاص خودش را دارد و به معامله‌گران تازه‌کار توصیه نمی‌شود. خوشبختانه این الگو نسبتا نادر است.

 

حد ضرر بر اساس الگوی مثلث

تعیین حد ضرر برای معاملاتی که بر اساس الگوی مثلث انجام می‌شود نسبتا ساده است. فرض کنید یک مثلث متقارن را تشخیص داده‌ایم و قیمت ضلع بالایی مثلث را رو به بالا شکسته است و ما در جهت شکست (خرید) وارد معامله شده‌ایم. در این حالت باید حد ضرر را کمی پایین‌تر از آخرین کف نمودار در نظر بگیریم.

اهمیت حجم معاملات در الگوی مثلث

در الگوهای متقارن، کاهشی و افزایشی معمولا هرچه به قسمت انتهایی مثلث نزدیک‌تر می‌شویم، بازه نوسان قیمت کمتر می‌شود و حجم معاملات هم کاهش می‌یابد. اما وقتی موج بعدی (معمولا در جهت روند صعودی یا نزولی قبلی) آغاز می‌شود، حجم معاملات به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد. در واقع افزایش حجم معاملات نشانه این است که یک گروه (خریداران یا فروشندگان) بالاخره به گروه دیگر غلبه کرده‌اند و آماده‌اند که قیمت را در جهت دلخواه‌شان به حرکت در بیاورند.

نکته کاربردی: تحلیلگران تکنیکال، به‌ویژه آن‌هایی که در بازار فارکس فعالیت می‌کنند، توصیه اکید دارند که نباید در داخل الگوی مثلث اقدام به معامله کرد. استراتژی آن‌ها این است که تا زمان شکست الگوی مثلث منتظر می‌مانند تا دقیقا متوجه شوند که قیمت به کدام سمت حرکت خواهد کرد.

در بورس ایران، وقتی قیمت شروع به حرکت می‌کند و خط روند نزولی موقت را می‌شکند، ممکن است سهم با صف خرید سنگین همراه شود و خرید سهم دشوار و گاهی ناممکن باشد. بعضی از معامله‌گران حرفه‌ای بورس ایران وقتی می‌خواهند سهمی را بخرند، منتظر شکست خط بالای الگوی مثلث نمی‌مانند و سعی می‌کنند در همان بازه‌ای که الگوی مثلث در حال شکل‌گیری است و اصطلاحا قیمت سهم در حال استراحت و کف‌سازی است، خریدهایشان را انجام می‌دهند. پیشنهاد ما این است که وضعیت بنیادی سهم را بررسی کنید و اگر از وضعیت بنیادی سهمی اطمینان دارید و فکر می‌کنید قیمت سهم در آینده‌ای نه چندان دور بالا خواهد رفت، منتظر شکست الگوی مثلث نمانید و قبل از اینکه سهم در صف خرید قفل شود، خریدهایتان را انجام بدهید.